Verem (Tüberküloz) nedir, neden olur? Verem belirtileri nelerdir, ne zaman ortaya çıkar?

19. 20. ve 20. yüzyıllarda tüberküloz salgınları tüm dünyada büyük kayıplara neden oldu. Özellikle sanatoryumlar tüberkülozla mücadelede kullanılan ilk önemli tıbbi önlemlerden biri olarak ortaya çıktı. Ancak günümüzde modern tıp ve ilaçlar sayesinde tüberkülozla mücadele daha etkin hale gelmiştir. Tüberkülozla mücadelede kullanılan en önemli silah antibiyotik tedavileridir. Özellikle 1940’larda streptomisinin keşfi, tüberküloz tedavisinde bir dönüm noktası olarak kabul edildi. Günümüzde çoklu ilaca dirençli tüberküloz (ÇİD-TB) gibi dirençli formların ortaya çıkmasıyla birlikte, tüberkülozla mücadele için karmaşık ve disiplinli bir tedavi rejimine ihtiyaç duyulmaktadır.

Tüberküloz sadece tıbbi bir sorun değil, aynı zamanda sosyal ve ekonomik bir sorundur. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) gibi kuruluşlar tüberkülozla mücadeleye yönelik küresel çabaları koordine ediyor, aşı geliştirmek, erken teşhis fırsatlarını artırmak ve etkilenen topluluklara destek sağlamak için çalışıyor. Ancak birçok ülkede sorun olmaya devam ediyor. Bu nedenle tüberkülozla mücadeleye yönelik küresel çabalar ve bilinçlendirme kampanyaları önemini koruyor; çünkü yalnızca bilgi ve işbirliği ile bu hastalığın etkileri daha da azaltılabilir.

Tüberküloz nedir?

Tüberküloz olarak da bilinen tüberküloz, Mycobacterium tuberculosis bakterisinin neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Genellikle akciğerleri etkiler ancak vücudun diğer bölgelerine de yayılabilir. Tüberkülozun bulaşıcı olup olmadığı sorusuna “evet” yanıtını verebiliriz. Tüberküloz havadaki damlacıklar yoluyla bulaşır ve kişiden kişiye bulaşabilir. Öksürme, hapşırma veya konuşma sırasında yayılan enfekte damlacıkların solunması sonrasında ortaya çıkar.

Tüberküloz modern tıp ve antibiyotik tedavisiyle kontrol altına alınabiliyor ancak tedavi süreci disiplin ve düzenlilik gerektiriyor. Aksi takdirde bakteriler direnç geliştirebilir. Tüberkülozla mücadele için dünyanın birçok ülkesinde aşı programları, erken teşhis yöntemleri ve hastalığın yayılmasını kontrol altına alacak çeşitli stratejiler uygulanıyor. Tüberkülozla mücadelede küresel çabaların ve toplumsal farkındalığın önemli rol oynadığı unutulmamalıdır.

Tüberküloza ne sebep olur?

Tüberküloz bakterilerin neden olduğu bir enfeksiyondur. Bu bakteri genellikle akciğerlere yerleşir ancak diğer organları da etkileyebilir. Tüberküloz genellikle enfekte bir kişinin öksürmesi, hapşırması veya konuşması sırasında havaya yayılan mikropların solunması yoluyla bulaşır. Bu mikroplar sağlıklı bir kişi tarafından solunarak vücuda girerse enfeksiyon başlar.

Tüberküloza neden olan ana faktör, Mycobacterium tuberculosis bakterisinin solunması veya ciltle temasıdır. Bununla birlikte, bir kişi bakteriyi soluduğunda bağışıklık sistemi genellikle enfeksiyonu kontrol edebilir ve bakteri “gizli” bir döneme girebilir. Bu durumda kişi enfekte olmasına rağmen hiçbir belirti göstermez ve hastalığı başkalarına bulaştırma riski daha düşüktür. Tüberküloza neden olan faktörler şunları içerebilir:

• zayıf bağışıklık sistemi
• hastalıkla temas
• yetersiz beslenme
• Yaş ve cinsiyet
• Sigara ve tütün ürünlerinin kullanımı

Tüberküloz genellikle aktif ve latent olmak üzere iki şekilde ortaya çıkar. Aktif tüberküloz, bakterilerin hızla çoğaldığı ve hastada semptomların ortaya çıktığı bir durumdur. Gizli tüberküloz, bakterilerin hareketsiz durumda olduğu ve hiçbir belirti göstermediği, ancak ilerleyerek aktif hale gelebildiği bir durumdur.

Tüberküloz, bir bakterinin neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Bu bakteri akciğerleri enfekte ettiği gibi vücudun diğer kısımlarını da etkileyebilir. Tüberküloz belirtileri enfeksiyondan birkaç hafta veya ay sonra ortaya çıkabilir. Tüberkülozun en sık görülen belirtileri şunlardır:

• Öksürük: Öksürük tüberkülozun en sık görülen belirtisidir. Öksürük genellikle kuru ve üretkendir.
• Balgam: Balgamlı öksürük de yaygın bir semptomdur. Balgam kanlı veya irin dolu olabilir.
• Zayıflık: Tüberküloz hastaları sıklıkla kendilerini zayıf hissederler. Bu durum günlük aktivitelerin gerçekleştirilmesini zorlaştırabilir.
• Ateş: Tüberküloz hastaları sıklıkla kendilerini ateşli hissederler. Ateş genellikle düşük ila orta derecelidir.
• Gece terlemeleri: Tüberküloz hastaları sıklıkla geceleri terler. Bu, uykunuzun kalitesini tehlikeye atabilir.
• Kilo kaybı: Tüberküloz hastaları sıklıkla kilo verir. Bu, hastalığın ilerlediğinin bir işareti olabilir.

Tüberküloz belirtileri hastalığın türüne ve etkilenen organa bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Örneğin beyin tüberkülozu olan kişilerde baş ağrısı, mide bulantısı, kusma, görme bozuklukları ve nöbetler gibi belirtiler görülebilir. Kemik tüberkülozu olan kişilerde ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığı gibi belirtiler görülebilir.

Tüberküloz öksürüğü kendini nasıl gösterir?

Tüberküloz öksürüğü genellikle tüberküloz hastalarının akciğerlerindeki bir enfeksiyon nedeniyle ortaya çıkar. Tüberküloza neden olan bakteriler esas olarak akciğerleri etkiler ve bu bölgelerde çoğalarak enfeksiyonlara neden olabilirler. Bu bakteriler hastanın solunum yoluyla hastalığı başkalarına bulaştırmasına neden olabilir. Tüberküloz öksürüğü kuru ve üretkendir. Öksürüğün yanı sıra kanlı veya irin dolu balgam da olabilir. Tüberküloz öksürüğü sırasında, enfekte kişinin öksürüğüyle havaya yayılan bakteriler diğer insanlara da bulaşabilir. Bu nedenle tüberküloz hastalarının öksürmesi enfeksiyonun yayılma riskini artırıyor.

Tüberküloz öksürüğü genellikle keskin, kuru bir öksürük olarak ortaya çıkar. Bu öksürük hastanın nefes yoluyla bakterileri diğer insanlara bulaştırma riskini artırır. Tüberküloz hastalarının tedavisi ve öksürüklerinin kontrol altına alınması hastalığın yayılmasının önlenmesi açısından önemlidir.

Tüberküloza ne iyi gelir?

Tüberkülozu iyileştiren tek şey doğru ve düzenli antibiyotik tedavisidir. Tüberküloz bulaşıcı bir hastalıktır. Tüberküloz tedavisinde kullanılan antibiyotikler genellikle 6 ila 9 ay boyunca günde iki kez kullanılır. Antibiyotik tedavisi tüberküloz bakterilerini öldürmeye ve hastalığın yayılmasını önlemeye yardımcı olur. Tüberküloz hastalarının antibiyotik tedavisinin yanı sıra aşağıdaki önlemleri de alması önemlidir:

• Düzenli olarak dinlenin: Tüberküloz hastaları kendilerini yorgun hissedebilirler. Bu nedenle düzenli olarak dinlenmek önemlidir.
• Bol miktarda sıvı tüketin: Bol sıvı tüketmek balgamın atılmasını kolaylaştırır.
• Sigara içmemek: Sigara içmek tüberkülozu daha da kötüleştirebilir.
• Hastalık bulaşmasını önleyin: Tüberküloz hastalarının hastayken başkalarına bulaştırmayı önlemek için maske takmaları gerekmektedir.

Tüberküloz genellikle erken tanı ve tedavi ile tedavi edilebilmektedir. Ancak tedavinin durdurulması tüberküloz bakterilerinin direnç geliştirmesine ve hastalığın tekrarlamasına neden olabilir. Bu nedenle tüberküloz tedavisine düzenli olarak devam edilmesi önemlidir. Kendinizi tüberkülozdan korumak için aşağıdaki önlemleri alabilirsiniz:

• BCG aşısını yaptırmak: BCG aşısı tüberküloza karşı korunmaya yardımcı olur.
• Sigara içmemek: Sigara içmek tüberkülozu daha da kötüleştirebilir.
• Hasta insanlardan uzak durun: Tüberküloz hastalarının hastayken başkalarına bulaştırmayı önlemek için maske takmaları gerekmektedir.

Tüberküloz kan testiyle anlaşılır mı?

Tüberküloz hastalığı genellikle kan testleri ile teşhis edilememektedir. Tüberkülozu teşhis etmek için kullanılan temel yöntemler arasında tüberkülin deri testi olarak da bilinen PPD testi yer alır. Bu işlemde tüberkülin cilde enjekte edilerek kişinin bağışıklık sistemi uyarılır. Sağlıklı bir kişi tüberküline tepki vermez. Ancak enfekte bir kişi, bağışıklık sisteminin tepkisi nedeniyle bölgede önemli bir reaksiyon gösterir.

Tüberküloz testinin yanı sıra bazı kan testleri de yapılmaktadır. Kan testinde tüberkülozla mücadelede rol oynayan spesifik antikorlar veya hücresel tepkiler ölçülür. Kan testlerinin yanı sıra tüberküloz şüphesi varsa hastadan balgam örneği alınarak balgam kültürü yapılır. Tüberküloz tanısında tomografi ve görüntüleme yöntemleri kullanılarak akciğerlerin takibi yapılır.

Tüberküloz öldürür mü?

Tüberküloz ciddi bir hastalıktır ve uygun tedavi olmazsa ölümcül olabilir. Tüberküloz kişinin bağışıklık sistemini zayıflatır ve tedavi edilmezse akciğer hasarının yanı sıra diğer organlarda da ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bunlar organ yetmezliği, menenjit, kemik hasarı ve genel zayıflamayı içerebilir. Tüberküloz uygun antibiyotik tedavisi ile kontrol altına alınabilir ve tedaviye başlandıktan sonra hastanın durumu genellikle iyileşir. Tedavinin disiplinli bir şekilde sürdürülmesi ve tamamlanması gerekmektedir. Aksi takdirde bakteriler direnç geliştirebilir ve hastalığın tekrarlama riski artabilir.

Tüberküloz ölümcül olduğundan, tüberkülozdan şüpheleniliyorsa bir sağlık kuruluşuna başvurulması ve gerekli tetkiklerin yapılması önemlidir. Erken teşhis ve etkili tedavi, tüberkülozun kontrol altına alınmasına ve hastanın sağlığına kavuşmasına yardımcı olabilir. Ayrıca tüberkülozun yayılmasının önlenmesi ve halk sağlığının korunması açısından halk sağlığı tedbirleri büyük önem taşımaktadır.