Günlük yaşamda hareket özgürlüğümüzü sağlayan en temel yapılarımızdan biri eklemlerimizdir. Bununla birlikte, zamanla, kıkırdak dokusunun, travmanın veya bazı romatizmal hastalıkların aşınması eklemlere ciddi hasara neden olabilir. Özellikle kalça ve diz eklemlerinde, bu vakalar hareketin ağrısı ve sınırlaması ile yaşam kalitesini önemli ölçüde azaltabilir. Bu noktada, protez cerrahisi artroplasti adı verilen devreye girer.
Artroplasti nedir?
Artroplasti, cerrahi yöntemlerle hasar görmüş veya yapay bir eklem ile değiştirilmiş mafsallı bir yüzeyin yeniden şekillendirilmesidir. Bu işlem esas olarak kalça ve diz eklemlerinde uygulanır. Protez adı verilen yapay eklemler sayesinde hastalar tekrar daha rahat hissederler.
Hangi durumlarda uygulanır?
Kalça ve dizin artroplastisi genellikle aşağıdaki durumlarda tercih edilir:
• Gelişmiş osteoartrit (kalsifikasyon)
• Romatoid artrit gibi inflamatuar romatizmal hastalıklar
• Travmadan sonra eklem deformiteleri geliştirin
• Kalça kırıklarından sonra eklem yapısının ayrışması
• Diğer tedavi yöntemlerine yanıt vermeyen ve günlük yaşamı zorlaştıran eklem ağrısı ve gözaltı
Bu gibi durumlarda, protezin uygulanması ağrıyı azaltmak ve hareket kapasitesini arttırmak için değerlendirilir.
Hangi avantajları sunuyorlar?
Kalça ve diz protezleri, ağrı azalması, hareketlilik artışı ve günlük yaşamın aktivitelerinin daha rahat bir şekilde korunması gibi önemli avantajlar sunar. Özellikle, merdivenler, uzun vadede yürüme, oturma ve kalkma gibi temel hareketlerin sınırlandırılması başarılı bir protezden sonra önemli ölçüde azalabilir. Bununla birlikte, günümüzde kullanılan protez malzemeleri biocyumdur ve uzun bir ömür için tasarlanmıştır. Protezlerin 15-20 yıl veya daha fazla 15-20 yıl boyunca çalıştığı ve yeterli hasta seçimi, doğru teknik cerrahi ve rehabilitasyon sürecine sahip protezlerin çalıştığı bilinmektedir. İleri yaş grubuna ek olarak, bu cerrahi müdahaleler, travmadan sonra genç yaşta ortak yıkım geliştiren kişilerde uygun koşullar sağlandığında gündeme gelebilir.
Kalça ve diz protezleri arasındaki farklar nelerdir?
Her iki protez türü de benzer ilkelere dayanıyor olsa da, uygulama ve iyileşme süreci açısından farklılıklar içerir. Kalça protezinde, femoral kafa ve asetabulum adı verilen yuvanın yapısı modifiye edilirken, diz protezi uyluk kemiği, ton ve bazen diz kapağı ile yeniden düzenlenir. Her iki uygulamanın amacı ağrıyı azaltmak ve eklem fonksiyonunu geri yüklemektir.
Postoperatif dönemi merak edenler
Rehabilitasyon ve fizik tedavi postoperatif süreçte büyük önem taşımaktadır. Çoğu hasta ilk günlerde yardımla yürüyebilirken, tüm iyileşme süreci haftalar ve aylar içinde değişebilir. Bu süreçte, doktorun önerilerine uyum sağlamak, protezin uzun ömrü açısından önemlidir.
Artroplasti, belirli kriterlerde uygulandığında yaşam kalitesinde önemli bir iyileşme sağlayabilir. Bununla birlikte, her hasta için değerlendirme süreci farklıdır. Bu nedenle, kalça veya diz ağrısı olan kişilerin, ayrıntılı bir ortopedik uzmana danışmaları önerilir. Protez cerrahisi, uygun hasta grubunda sağlandığında yararlanabilecek cerrahi bir seçenektir.