Raporda, Türkiye’de yaklaşık 30.000 tip 1 diyabetli çocuğun sağlık, eğitim ve sosyal yaşam açısından karşılaştığı zorluklar ele alınırken, pediatrik diyabet bakımının sadece tıbbi değil sosyal, psikolojik ve eğitimsel açıdan da değerlendirilmesi gerektiği vurgulanıyor.
Rapor, diyabetli çocukların yaşam kalitesinin iyileştirilmesi, tedavi yaklaşımlarında standartların oluşturulması ve ülke genelinde uygulama yeknesaklığının sağlanması amacıyla hazırlandı. Çalışmada, uluslararası kılavuzlar ve özellikle ISPAD 2022-24 önerileri dikkate alınarak Türkiye’deki klinik deneyimlerle uyumlu güncel bir tedavi çerçevesi de oluşturuldu.
Çocuklarda diyabetin bütünsel yönetimi için öneriler
Hazırlanan öneriler arasında tüm pediatrik endokrinoloji merkezlerinde tip 1 diyabetli çocuklara ve ailelerine standart, yapılandırılmış diyabet eğitimi verilmesi yer alıyor. Ayrıca tanı konulduktan hemen sonra karbonhidrat sayımı konusunda eğitim verilmesi, insülinin yemekten önce doğru zamanda verilmesi, insülin dozunun sabit ölçekler yerine öğündeki karbonhidrat miktarına ve glikoz düzeyine göre ayarlanması gibi pratik ipuçları da yer alıyor.
Raporda ayrıca çocuklarda gereksiz atıştırmalardan kaçınılması, hipoglisemi tedavisinde aşırı karbonhidrat alımının durdurulması ve gece yatmadan önce “yüksek glikoz seviyesiyle yatma” alışkanlığından vazgeçilmesi de öneriliyor. Uzmanlar bu değişikliklerin hem metabolik dengeyi hem de yaşam kalitesini olumlu yönde etkileyeceğine dikkat çekiyor.
Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Uzmanı Prof. Sosyal yaşamda ve okul ortamında bilgi kirliliği, etiketlenme ve dışlanma en sık dile getirilen sorunlardır.
Geri ödeme kapsamına sensörlerin dahil edilmesi son yıllarda önemli bir gelişme olsa da insülin pompalarına erişim sınırlı kaldı. Avrupa ülkelerinde olduğu gibi tüm diyabetli çocuklar, otomatik insülin pompaları ve sensörleri için tam geri ödeme alma hakkına sahiptir.
Bu raporun en önemli amacı, ülkemizde yaklaşık 30.000 tip 1 diyabetli çocuğun pek çok sorununun iyi bir planlama ve makul kaynaklarla çözülmesinin mümkün olduğunu, yani ülke çapındaki çabalarla diyabetli çocukların kaderini değiştirebileceğimizi ve 14 Kasım 2025 Dünya Diyabet Günü’nde diyabetli çocukların sesi olabileceğimizi gündeme getirmektir.”